Fachtexte bilden die Basis wissenschaftlichen Schreibens, indem sie Schreibenden erlauben, eine fundierte Stellung zu nehmen. Wir stellen deshalb ebenso Strategien und Techniken des Lesens wie Strategien mit den Leseergebnissen umzugehen vor, so dass diese beim Schreiben gut nutzbar sind.
Was Du auf dieser Seite findest
Dies ist keine vollständige Gliederung für diesen Teil; hier ist mehr konzeptionelle Arbeit notwendig.
Fachliteratur effektiv lesen und aufarbeiten
Lesen—wozu?
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Condimentum vitae sapien pellentesque habitant morbi tristique senectus. Ornare aenean euismod elementum nisi quis eleifend quam adipiscing vitae. Quis commodo odio aenean sed. Nunc sed blandit libero volutpat sed. Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus. Pharetra diam sit amet nisl suscipit. Volutpat consequat mauris nunc congue nisi vitae. Nisi scelerisque eu ultrices vitae auctor. Porttitor massa id neque aliquam vestibulum. Eget magna fermentum iaculis eu. Enim praesent elementum facilisis leo vel. Sit amet aliquam id diam.
Eleifend mi in nulla posuere. Orci sagittis eu volutpat odio facilisis mauris sit. Scelerisque in dictum non consectetur. Mattis pellentesque id nibh tortor id aliquet lectus proin nibh. Sed turpis tincidunt id aliquet risus feugiat in. Nunc vel risus commodo viverra maecenas accumsan. Tincidunt nunc pulvinar sapien et ligula. Aliquam ut porttitor leo a diam sollicitudin tempor id. Enim facilisis gravida neque convallis. Aliquam ultrices sagittis orci a scelerisque. Quam vulputate dignissim suspendisse in est ante in nibh.
Auf der Literatursuche
Wichtige Begriffe vorab
dt. | en. | Erklärung | Beispiel |
---|---|---|---|
Buch | |||
Zeitschrift | |||
Aufsatz | |||
Zeitung | |||
Zeitungsartikel | |||
&c. |
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Condimentum vitae sapien pellentesque habitant morbi tristique senectus. Ornare aenean euismod elementum nisi quis eleifend quam adipiscing vitae. Quis commodo odio aenean sed. Nunc sed blandit libero volutpat sed. Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus. Pharetra diam sit amet nisl suscipit. Volutpat consequat mauris nunc congue nisi vitae. Nisi scelerisque eu ultrices vitae auctor. Porttitor massa id neque aliquam vestibulum. Eget magna fermentum iaculis eu. Enim praesent elementum facilisis leo vel. Sit amet aliquam id diam.
Format als Kurzschluss—Wo findet man was im Text?
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Condimentum vitae sapien pellentesque habitant morbi tristique senectus. Ornare aenean euismod elementum nisi quis eleifend quam adipiscing vitae. Quis commodo odio aenean sed. Nunc sed blandit libero volutpat sed. Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus. Pharetra diam sit amet nisl suscipit. Volutpat consequat mauris nunc congue nisi vitae. Nisi scelerisque eu ultrices vitae auctor. Porttitor massa id neque aliquam vestibulum. Eget magna fermentum iaculis eu. Enim praesent elementum facilisis leo vel. Sit amet aliquam id diam.
Buch
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Condimentum vitae sapien pellentesque habitant morbi tristique senectus. Ornare aenean euismod elementum nisi quis eleifend quam adipiscing vitae. Quis commodo odio aenean sed. Nunc sed blandit libero volutpat sed.
- Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus.
- Pharetra diam sit amet nisl suscipit.
- Volutpat consequat mauris nunc congue nisi vitae.
Nisi scelerisque eu ultrices vitae auctor. Porttitor massa id neque aliquam vestibulum. Eget magna fermentum iaculis eu. Enim praesent elementum facilisis leo vel. Sit amet aliquam id diam.
Zeitschriftartikel
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Condimentum vitae sapien pellentesque habitant morbi tristique senectus. Ornare aenean euismod elementum nisi quis eleifend quam adipiscing vitae. Quis commodo odio aenean sed. Nunc sed blandit libero volutpat sed.
- Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus.
- Pharetra diam sit amet nisl suscipit.
- Volutpat consequat mauris nunc congue nisi vitae.
Nisi scelerisque eu ultrices vitae auctor. Porttitor massa id neque aliquam vestibulum. Eget magna fermentum iaculis eu. Enim praesent elementum facilisis leo vel. Sit amet aliquam id diam.
usw.
Anregungen zum effektiven Lesen
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Condimentum vitae sapien pellentesque habitant morbi tristique senectus. Ornare aenean euismod elementum nisi quis eleifend quam adipiscing vitae. Quis commodo odio aenean sed. Nunc sed blandit libero volutpat sed.
- Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus.
- Pharetra diam sit amet nisl suscipit.
- Volutpat consequat mauris nunc congue nisi vitae.
Nisi scelerisque eu ultrices vitae auctor. Porttitor massa id neque aliquam vestibulum. Eget magna fermentum iaculis eu. Enim praesent elementum facilisis leo vel. Sit amet aliquam id diam.
Notizen sinnvoll erstellen
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Condimentum vitae sapien pellentesque habitant morbi tristique senectus. Ornare aenean euismod elementum nisi quis eleifend quam adipiscing vitae. Quis commodo odio aenean sed. Nunc sed blandit libero volutpat sed.
- Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus.
- Pharetra diam sit amet nisl suscipit.
- Volutpat consequat mauris nunc congue nisi vitae.
Nisi scelerisque eu ultrices vitae auctor. Porttitor massa id neque aliquam vestibulum. Eget magna fermentum iaculis eu. Enim praesent elementum facilisis leo vel. Sit amet aliquam id diam.
Texte und Notizen aufbewahren
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Condimentum vitae sapien pellentesque habitant morbi tristique senectus. Ornare aenean euismod elementum nisi quis eleifend quam adipiscing vitae. Quis commodo odio aenean sed. Nunc sed blandit libero volutpat sed.
- Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus.
- Pharetra diam sit amet nisl suscipit.
- Volutpat consequat mauris nunc congue nisi vitae.
Nisi scelerisque eu ultrices vitae auctor. Porttitor massa id neque aliquam vestibulum. Eget magna fermentum iaculis eu. Enim praesent elementum facilisis leo vel. Sit amet aliquam id diam.
→ Literaturverwaltung
Das bereits gelesene aufarbeiten
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Condimentum vitae sapien pellentesque habitant morbi tristique senectus. Ornare aenean euismod elementum nisi quis eleifend quam adipiscing vitae. Quis commodo odio aenean sed. Nunc sed blandit libero volutpat sed. Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus. Pharetra diam sit amet nisl suscipit. Volutpat consequat mauris nunc congue nisi vitae. Nisi scelerisque eu ultrices vitae auctor. Porttitor massa id neque aliquam vestibulum. Eget magna fermentum iaculis eu. Enim praesent elementum facilisis leo vel. Sit amet aliquam id diam.
Seminare und Kolloquie besuchen
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Condimentum vitae sapien pellentesque habitant morbi tristique senectus. Ornare aenean euismod elementum nisi quis eleifend quam adipiscing vitae. Quis commodo odio aenean sed. Nunc sed blandit libero volutpat sed.
Mit Kommiliton*innen ins Gespräch kommen
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Condimentum vitae sapien pellentesque habitant morbi tristique senectus. Ornare aenean euismod elementum nisi quis eleifend quam adipiscing vitae. Quis commodo odio aenean sed. Nunc sed blandit libero volutpat sed.
Sekundärliteratur
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Condimentum vitae sapien pellentesque habitant morbi tristique senectus. Ornare aenean euismod elementum nisi quis eleifend quam adipiscing vitae. Quis commodo odio aenean sed. Nunc sed blandit libero volutpat sed.
Persönliche Zusammenfassung
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Condimentum vitae sapien pellentesque habitant morbi tristique senectus. Ornare aenean euismod elementum nisi quis eleifend quam adipiscing vitae. Quis commodo odio aenean sed. Nunc sed blandit libero volutpat sed.
Eigene Gedanken entwickeln
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Condimentum vitae sapien pellentesque habitant morbi tristique senectus. Ornare aenean euismod elementum nisi quis eleifend quam adipiscing vitae. Quis commodo odio aenean sed. Nunc sed blandit libero volutpat sed.
usw.
Literatur im eigenen Text anwenden
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Condimentum vitae sapien pellentesque habitant morbi tristique senectus. Ornare aenean euismod elementum nisi quis eleifend quam adipiscing vitae. Quis commodo odio aenean sed. Nunc sed blandit libero volutpat sed. Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus. Pharetra diam sit amet nisl suscipit. Volutpat consequat mauris nunc congue nisi vitae. Nisi scelerisque eu ultrices vitae auctor. Porttitor massa id neque aliquam vestibulum. Eget magna fermentum iaculis eu. Enim praesent elementum facilisis leo vel. Sit amet aliquam id diam.
Wie man die Stelle im Text, auf der man sich beziehen will, wiederfindet
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Condimentum vitae sapien pellentesque habitant morbi tristique senectus. Ornare aenean euismod elementum nisi quis eleifend quam adipiscing vitae. Quis commodo odio aenean sed. Nunc sed blandit libero volutpat sed.
Wie man Bezug auf einen Teil des Textes nimmt (Zitation)
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Condimentum vitae sapien pellentesque habitant morbi tristique senectus. Ornare aenean euismod elementum nisi quis eleifend quam adipiscing vitae. Quis commodo odio aenean sed. Nunc sed blandit libero volutpat sed.
→ Zitation
usw.
Weitere Ressourcen
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Condimentum vitae sapien pellentesque habitant morbi tristique senectus. Ornare aenean euismod elementum nisi quis eleifend quam adipiscing vitae. Quis commodo odio aenean sed. Nunc sed blandit libero volutpat sed.
- Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus.
- Pharetra diam sit amet nisl suscipit.
- Volutpat consequat mauris nunc congue nisi vitae.
Nisi scelerisque eu ultrices vitae auctor. Porttitor massa id neque aliquam vestibulum. Eget magna fermentum iaculis eu. Enim praesent elementum facilisis leo vel. Sit amet aliquam id diam.
Literaturverwaltungsprogramme
Text und Quelle—Vom Gebrauch und Nutzen von Literaturverwaltungsprogrammen
Eine Anforderung an wissenschaftliche Texte ist der Nachweis der Quellen. Dies erlaubt Lesenden—nicht nur Prüfenden—die Informationen, auf denen die Argumente des Textes basiert, nach ihren Gültigkeit zu überprüfen und, die Grundannahmen des Autors nachzuvollziehen. Die bibliographischen Angaben zu Fachtexte, auf die im Text referiert wird, müssen aufgelistet werden, um deren Rückverfolgbarkeit zu gewährleisten. Hierzu gibt es ➙ verschiedene Konventionen. Literaturverwaltungsprogramme unterstützen Sie dabei sicherzustellen, dass alle Angaben, auf die Sie im Text Bezug nehmen, auch im Literaturverzeichnis stehen. Und: Die Angaben werden - ohne manuellen Aufwand - einheitlich im Literaturverzeichnis ausgegeben. Ein Literaturverwaltungsprogramm sichert also die Konsistenz in der Arbeit mit Bezugnahmen.
Grundlagen eines Literaturverwaltungsprogramm
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Condimentum vitae sapien pellentesque habitant morbi tristique senectus. Ornare aenean euismod elementum nisi quis eleifend quam adipiscing vitae. Quis commodo odio aenean sed. Nunc sed blandit libero volutpat sed.
- Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus.
- Pharetra diam sit amet nisl suscipit.
- Volutpat consequat mauris nunc congue nisi vitae.
Nisi scelerisque eu ultrices vitae auctor. Porttitor massa id neque aliquam vestibulum. Eget magna fermentum iaculis eu. Enim praesent elementum facilisis leo vel. Sit amet aliquam id diam.
Welches Literaturverwaltungsprogramm passt zu mir?
Es gibt verschiedene Literaturverwaltungsprogramme. Welches zu einem passt, richtet sich nach verschiedenen Kriterien.
Betriebssystem
Das erste Kriterium ist, welches Betriebssystem Ihr Rechner hat:
- Windows: Citavi. Citavi ist sehr leistungsfähig und wird von der Leuphana allen Studierenden und Mitarbeitenden kostenfrei zur Verfügung gestellt. Eine betriebssystemsübergreifende Version ist gerade – Stand: Dezember 2020 – als Betaversion in der Testphase. Hinweis zu Zotero hinzufügen.
- Mac: Zotero oder Mendeley sind kostenfreie Tools.
- Betriebssystemsübergreifend bzw. -unabhängig
- Endnote ist ein kommerzielles Programm, das auch das Zusammenarbeiten von mehreren Personen mit verschiedenen Betriebssystemen erlaubt.
- BibTeX
- In MS Word integrierte Literaturverwaltung
Das ➚ MIZ der Leuphana unterstützt Studierende im Umgang mit Literaturverwaltungen, in dem es Schulungen und Sprechstunden anbieten und Selbstmaterialien zu Citavi, Mendeley und Zotero zu Verfügung stellt.
Eine gute Hilfe bei der Entscheidungsfindung stellt die TU München (Stand: September 2022) zur Verfügung: ➚ Softwarevergleich Literaturverwaltung.
Software werden ständig aktualisiert; daher sollte dieses Dokument nur als Übersicht dienen. Ausschlaggebende Funktionen prüft man am besten selber nach. (Für aktuelle Informationen zu den Programmen, s. Tabelle unten)
Tabelle soll mit obere Liste ergänzt werden
Citavi | Zotero | Mendely | Endnote | bibtex | |
Offizielle Webseite | https://www.citavi.com/de | https://www.mendeley.com/ | https://endnote.com/ | http://www.bibtex.org/de/ | |
Handbuch | Citavi 6 Handbuch (externer Link) | Zotero Quick Start Guide (externer Link) | Mendeley Guides (externer Link) | Endnote Training Resources (externer Link) | BibTeX Nutzung (externer Link) |
an der Leuphana | Schulungen und Selbstlernmaterial im MIZ Zugang zum Programm (Mac und Windows)
| Schulungen und Selbstlernmaterial im MIZ | Schulungen und Selbstlernmaterial im MIZ |
Erwartungen und Ansprüche - zu überarbeiten
- was Sie von Ihrem Literaturverwaltungsprogramm wollen: Welche Funktionalitäten brauchen Sie? Wo und wie arbeiten Sie?
- was Sie bereit sind, an Einarbeitung zu investieren: Jedes Programm hat seine Eigenheiten. Darauf muss man sich einlassen.
Aussehen von Literaturverzeichnissen - zu überarbeiten
Wie eine Literaturangabe im Literaturverzeichnis oder in einer Fußnote ausgegeben werden, unterscheidet sich je nach Zitationsstil. Sehr geläufige – und auch an der Leuphana oft verwendete – Stile sind APA (Styleguide APA – externer Link) oder Harvard (Styleguide Harvard – externer Link). Gerade hinter APA steckt ein ganzes Vorgabensystem, inkl. Tipps zum Aufbau und Gestaltung von Manuskripten. Einen sehr guten Überblick bietet das Purdue Online Writing Lab (externer Link). Hinweise zu verschiedenen Stilen finden Sie im Bereich "Research and Zitation". So kann man sich dort auch Titel in den Stilen APA, MLA und Chicago ausgeben lassen. Darüber hinaus enthält diese Seite aber auch sehr viele Tipps zum Schreiben.
Archivierung (langfristige Aufbewahrung von Texten und Leseergebnissen)
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Condimentum vitae sapien pellentesque habitant morbi tristique senectus. Ornare aenean euismod elementum nisi quis eleifend quam adipiscing vitae. Quis commodo odio aenean sed. Nunc sed blandit libero volutpat sed.
- Pellentesque habitant morbi tristique senectus et netus.
- Pharetra diam sit amet nisl suscipit.
- Volutpat consequat mauris nunc congue nisi vitae.
Nisi scelerisque eu ultrices vitae auctor. Porttitor massa id neque aliquam vestibulum. Eget magna fermentum iaculis eu. Enim praesent elementum facilisis leo vel. Sit amet aliquam id diam.
RATGEBER
Meurer, Peter/ Schluchter, Manfred (2017): Wissenschaftliches Arbeiten mit Citavi 6. Hinweise zum Schreiben wissenschaftlicher Arbeiten mit der Software »Citavi – Literaturverwaltung und Wissensorganisation«. Auf Basis des Duden-Buchs »Die schriftliche Arbeit – kurzgefasst« von Jürg Niederhauser. Wädenswil.
> zur Rezension